کتاب آن روزها

سیره

بحث دیگری که شهید صدر مطرح کرده، بررسی علمی سیره متشرعه و سیره عقلاست علمای دیگر بابی را درباره «سیره» در علم اصول باز نکرده اند؛ تنها گاهی در علم فقه اشاره میکنند که دلیل ما برای فلان حكم «سیره» است ولی درباره چگونگی، دلایل و زیربنای اصولی آن سخنی نمیگویند مثلاً میگویند دلیل ما بر حجیت خبر ثقه (سیره) است، ولی اینکه چگونه سیره میتواند دلیل بر حجیت خبر ثقه باشد. بحث نمی شود. نمیگویند «سیره» در چه شرایطی حجت است و در چه شرایطی حجت نیست همچنین تفاوت بین استنباط حکم بر اساس سیره عقلا و استنباط حکم بر اساس سیره متشرعه بیان نمی شود. مرحوم شهید صدر در این باره فصلی گشوده و بحث مستقلی در علم اصول به نام «سیره مطرح کرده و شرایط، ریشه ها، زمینه ها و ضمائم «سیره» را ذکر کرده است. شهید صدر معتقد است در سیره عقلا باید سکوت شارع ضمیمه آن باشد تا بتواند به عنوان حجت استفاده شود. ایشان می فرماید در سیره متشرعه خود سیره دلیل بر این است که بر اساس حساب احتمالات، دلیلی داشته که شارع بر متشرعه تأثیر گذاشته است. شهید صدر این ریشه ها را در یک جا بحث کرده و سپس از تطبیقاتش در جاهای دیگر استفاده کرده است.