اطلاعات کتاب

برشی از کتاب

کتاب آشنایی با قرآن3 اثر مرتضی مطهری

چرا به «مُردن» می گوییم «وفات»؟

راجع به این آیه چند مطلب هست که باید درباره آن ها صحبت بکنم.یکی اینکه قرآن «مردن» را «توفی» تعبیر می کند که ما هم الان در اصطلاح خودمان می گوییم فلانی وفات کرد. چرا ما به «مردن» می گوییم «وفات؟ كلمة «فوت» که ما به کار می بریم (از این ماده نیست و) غیر از لغت «وفات» است. بعضی ها خیال می کنند کلمه فوت کرد» با «وفات کرد» یکی است. نه، فوت یک معنی دارد و وفات معنی دیگر، و این معنی که عرض می کنم در لغت فوت نیست، در لغت وفات است، و قرآن راجع به مردن، کلمه «توقی» را به کار می برد که از ماده «وفات» است نه از ماده «فوت». «فوت»، معنایش از دست رفتن است. می گوییم: «نماز من فوت شده یعنی از دستم رفت. یا می گوییم: «فلان عمل از من فوت شد»، «فلان شخص از مکه آمد و من می خواستم به دیدن او بروم ولی در اثر گرفتاری این دیدن از من فوت شد.» «از من فوت شد» یعنی از دستم رفت. ما اگر به «مردن» کلمه فوت را اطلاق می کنیم - که قرآن اطلاق نمی کند - به اعتبار این است که مرده را از دست رفته تلقی می کنیم. نسبت به ما همین طور است، یعنی کسی که می میرد، از دست ما می رود. وقتی میگوییم فلانی فوت شد» یعنی از دست ما رفت. ولی قرآن مکرر کلمه «توفي» را به کار می برد. «توقی» با «وفات» از یک ریشه است. «توفی درست  نقطه مقابل «فوت» را می رساند، یعنی چیزی را قبض کردن و تمام تحویل گرفتن. مثلا اگر شما از کسی طلبکار باشید و طلبتان را از او بگیرید، می گویند استیفا کرد.